Donji Milanovac

Donji Milanovac je lociran na obodu Porečke kotline, koja deli Đerdap na Gornju i Donju klisuru. Donji Milanovac je naselje koje je tri puta kompletno preseljavano u novijoj istoriji. Prvobitno je naziv naselja bio Porec. Prvo su se stanovnici pred turskom najezdom posle I srpskog ustanka preselili na ostrvo Poreč. Turci su selo na obali spalili. Naselje na Poreckom ostrvu Knez Miloš je zbog problema sa komunikacijama preselio na desnu obalu, pa je po njegovom sinu Milanu dobilo ime Milanovac. Odatle je zbog gradnje brane i podizanja nivoa Dunava izmešteno i preseljeno na današnju lokaciju. U Donjem Milanovcu je zdanje posvećeno Kapetanu Miši Anastasijevicu, jednom od najbogatijih Srba u XIX veku. Miša Anastasijevic je imao preko 100 brodova i više od 1000 mornara. Imao je monopol na trgovinu solju. Zdanje je sada nacionalni restoran u etno stilu sa sobama za noćenje. U dvorištu je bista slavnog dunavskog Kapetana. (Zgrada u Beogradu, koja je njegova zadužbina, sedište je Rektorata Beogradskog univerziteta.) U Donjem Milanovcu je jedan od najvećih hotela u Srbiji - Lepenski vir. Hotel je na uzvišenju sa koga se pruža lep pogled na Dunav. Pijaca u Donjem Milanovcu radi svakoga dana a pekara je otvorena i u popodnevnim časovima. Ovde je sedište Nacionalnog parka Đerdap.

Nacionalni park Đerdap obuhvata oko 100 kilometara desne obale Dunava od Golupca do Kladova i površinu od 63.608 hektara. Osnovno morfološko obeležje su strme stene klisure, ispresecane poprečnim klisurama pritoka Dunava i kraški oblici reljefa. Zaklonjenost klisurama i pogodna đerdapska klima omogućili su na ovom terenu opstanak biljnih vrsta koje su na severu Evrope izumrle tokom ledenog doba. Na području Parka je prisutno 1100 biljnih vrsta, od kojih su najznačajnije: mečija leska (Corulus colurna), divlji orah (Juglans regia), jorgovan (Suringa vulgaris), tisa (Taxus baccata), srebrna lipa (Tilia argentea). Od šuma savremenog tipa dominiraju zajednice hrastova sladuna i cera na silikatima, odnosno cera i graba na krečnjacima. Od preko 150 vrsta ptica posebno su interesantni: suri orao (Aquila schrysaetos), orao zmijar(Circaetus gallicus), orao belorepan (Haliaetus albicillia), sova ušara (Bubo bubo). Retke vrste sisara su: kuna belica (Martes fiona), kune zlatice (Martes martes), vidre (Lutra lutra), medveda (Ursus arctos), puha (Lynx lynx), vuka (Canis lupus)... Brojne su i srne (Capreolus capreolus), divokoze (Rupicapra rupicapra) i divlje svinje (Sus scrofa). Posto se u ovim područjima veruje u vampire, brojne su I vrste slepih miševa.

Lepenski vir koje spada u red najznačajnijih arheoloških lokaliteta u Evropi. Naselje iz doba neolita staro je oko 8500 godina (6.500 p.n.e.). Naselje ima četiri razvojne faze iz kojih je očigledan prelaz lovačko-sakupljačke zajednice u prve poljoprivrednike i stočare. Glavna karakteristika naselja je njegova stalnost, dok su drugi evropski narodi bili nomadi. Pronadeni su ostaci kuca sa trapezastom osnovom i kamenim ognjištima i drugih gradevina. Arheolozi su pronašli i 54 kamene skulpture, stilizovane ribolike glave ukrašene ornamentima. Skulpture su bile božanstva, neka vrsta idola-totema. Ovo je svakako najstarije svedocenje o životu jedne praistorijske zajednice ribara i lovaca uz Dunav. Naselje je napušteno oko 4.500. godine pre nove ere. Kada su stanovnioci doživeli neolitsku tehnološku revoluciju, pripitomivši životinje i naučivši da obrađuju zemlju, preselili su se na lokalitet za većim parcelama.

Trajanova tabla na 964,7. kilometru može se videti samo sa vode. Posle gradnje brane, podignuta je na novu višu lokaciju kako bi se sačuvala od potapanja.Svedočanstvo je o slavi i moći imperatora Trajana koji je 103. godine probio put kroz ovaj deo Derdapa.

Izvor: www.wikipedia.org